Hacı Süleyman Ustad ibn Həsən əş-Şəkəristani Qaraqoyuni (1830, Göyçay qəz. Şəkər k. –  ?) – din xadimi.

Əl-Hac Hüseyn Əfəndi Şirvaninin qardaşıdır. Hacı Hüseyn Əfəndi ilə birlikdə Külüllü Hacı Əhməd Əfəndiyə intisab etmişdir. Zahiri və batini elmlərdə uğur qazanan Hacı Süleyman Ustad Hacı Əhməd Əfəndinin Tambova sürgün edilməsindən sonra Hacı Hüseyn Əfəndiyə xəlifəlik etmiş, onun vəsiyyətinə rağmən vəfatından sonra (1880) irşad məqamına keçmişdir. Hacı Süleyman Ustadın Çar Rusiyasına dərin nifrət bəslədiyini söyləyirlər. Onların hər bir addımına, hətta məktəb açmasına belə pis baxmışdır. Odur ki, dəfələrlə həbs olunmuşdur. M.Mahmudbəyov rəvayət edir ki, Kalvada (Ağsu r-nu) yeni üsulla məktəb açıldıqdan sonra (1889) Hacı Süleyman bir daha Kalvaya ayaq basmır və buradan rus iyinin gəldiyi üçün müridlərə xeyir-duasını verə bilməyəcəyini söyləyir.

(16.4.1920 – 10.9.1988, Göyçay ş.) – pedaqoq, Əməkdar müəllim (1972), Xalq maarifi əlaçısı, pedaqogika ü.f.d. (1964).

1934-36 illərdə Göyçay Pedaqoji Texnikumunda təhsil alandan sonra ş. 3 saylı məktəbdə müəllim kimi fəaliyyətə başlayır. 1937 ildə Lenin adına APİ-nun Coğrafiya fakültəsinə daxil olur. 1941 ildə Böyük Vətən müharibəsi başlayanda könüllü olaraq cəbhəyə yollanır. 1945 ilin sonlarında bir sıra orden və medallarla ordudan tərxis olunaraq vətənə qayıdır, vaxtilə müəllimlik etdiyi məktəbə bu dəfə direktor təyin olunur. 1964 ildə “Orta məktəbdə şagird kollektivinin təşkili və tərbiyəsi” mövzusunda dissertasiya müdafiə edərək pedaqoji e.n. adına layiq görülür. Həsənov sonrakı illərdə r-n Xalq maarifi şöbəsinin müdiri (1973-75), Göyçay ş. 2 saylı məktəbin direktoru və həmin məktəbdə müəllim (1975-83) vəzifəsində çalışıb. 1983 ildə yenidən ş. 3 saylı məktəbə direktor təyin olunan Həsənov bu vəzifədə 2 il çalışandan sonra fəaliyyətini həmin məktəbdə müəllim kimi davam etdirib və ömrünün sonuna qədər burada pedaqoji fəaliyyətlə məşğul olub.

Məlumat V.Abdullayevdən alınıb.

(1866, Göyçay qəz. Qaraməryəm k. – ?) – din xadimi.

Göyçay, Şamaxı, İsmayıllı, Ucar, Qəbələ, Ağdaş, Zərdab r-nlarında axundluq edib. Kərbəlayi Mir Səməd dövrünün açıqgözlü, savadlı, xeyirxah seyidlərindən, dərvişlərindən biri idi. İlk dini təhsilini atasından, sonralar isə İranın məşhur üləmalarından, ali dini təhsilini isə Xorasanın və Nəcəfül-Əşrəfin yüksək tipli mədrəsələrində almışdır. İslam tarixinin, klassik ədəbiyyatın və muğamatın, həmçinin təbabət elminin mükəmməl bilicisi olmuşdur.

Kərimov Kərim Məhəmməd oğlu (1886, Göyçay qəz. Qarabaqqal k. – 1956) – din xadimi.

Kərim Əfəndi Qarabaqqal k.-də öz vəsaiti hesabına məscid tikdirmişdir. O, uzun müddət r-n mərkəz məscidində, Qarabaqqal k.-ində imamlıq etmiş, həmin k.-dəki hücrələrdə insanlara dərs vermişdir. Sovet hakimiyyəti qurulduqdan sonra, yəni 1933 ildə həmin məscidi dağıtdılar. Bu gün həmin məsciddən əsər-əlamət yoxdur. Dini əqidəsinə görə Kərim Əfəndi 1935 ildə Qəbələ r-nunun Süleyli k.-nə sürgün olunmuşdur. 1938 ildə bəraət qazanmış və ailəsi ilə birlikdə Göyçay ş.-nə qayıtmışdır.

Mırtı k. göyçaylılar tərəfindən Şeyxlər k. kimi tanınır. Vaxtilə bu k.-də çox böyük kəramət sahibi olan şeyxlər yaşamışdır. Onların əsli Ərəbistandan gəlmədir. Bu şeyxlərin ilk bura gələninin Durnatutan baba olduğunu deyirlər. Durnatutan babanın əsl adı Sarvan baba olmuşdur. Bu ləqəbin ona verilməsi onun göstərdiyi kəramətinə bağlıdır. Bir gün baba namaz qılarkən yanında olan körpələrdən biri havada uçan durnalara baxıb ağlamış, o quşlardan birini istəmişdir. Baba da uşağı sakitləşdirmək üçün o durnalardan birini kəraməti sayəsində tutub uşağa vermişdir. Bundan sonra baba “Durnatutan” ləqəbini almışdır. Durnatutan babanın övladlarından da tanınmış şeyxlər olmuşdur. Övladlarından Piri baba, Cəbi baba, Cabbar baba, Şərif baba, Sədrəddin baba, Nəbi Şıx. Bunların arasında Şərif babanın, Cəbi babanın qəbirləri bu gün insanların inam yerlərindən birinə çevrilmişdir. Bu şeyxlər insanların yaddaşında fəqir-füqəraya baxan, yetim-yesirə yardım edən və insanların imdadına çatan şəxslər olaraq həkk olunmuşdur. Onların adı ilə bir çox kəramətli əhvalatlar, inanclar bağlıdır və bunlar bu gün də xalqın yaddaşında hifz olunmaqdadır. Bu gün həmin ocağa bir çox insanlar, xəstələr gəlirlər.

Mənbə: İ.Musayev. “Göyçay rayonundakı dini abidələr və tarixi şəxsiyyətlər”, Bakı, “İpəkyolu“, 2014, s. 100-102.

Mirzə Beydulla Həmid oğlu (XIX əsrin sonu – XX əsrin əvvəlləri, Göyçay qəz. Bığır k.) – din xadimi.

İlk təhsilini Bığır k.-də almışdır. Daha sonralar təhsilini davam etdirmək üçün İrana getmişdir. İranın böyük üləmalarından dərs almışdır. Xorasanda, Məşhəddə mirzəlik məktəbində oxumuşdur. Buxarada, Səmərqənddə təhsilini davam etdirmiş alim burada şəriət elmlərinə yiyələnmiş və orada işləmişdir. Ömrünün sonlarına yaxın Xarkovda İslam Mədrəsəsində işləmişdir. 1920 ildə son məktubunu yazmışdır. Sovet hakimiyyəti qurulduqdan sonra heç bir məktub yazmamışdır. Xorasanda mirzəlik məktəbini bitirdiyi zaman çəkdirdiyi fotoşəkil ondan bir xatirə olaraq qalmaqdadır.

Mənbə: İ.Musayev. “Göyçay rayonundakı dini abidələr və tarixi şəxsiyyətlər”, Bakı, “İpəkyolu“, 2014, s. 97-98.

(1909, Göyçay qəz. Hacalıkənd k. – 2003) – din xadimi.

Tarix hər zaman cəmiyyət üçün önəmli şəxsiyyətlər bəxş etmişdir. Bu şəxsiyyətlərdən biri də öz dövrünün sevilib-seçilmiş insanlarından olan Molla İsmayıl Babadır. Uşaqlıqdan ibadətlə məşğul olub namaz qılan, oruc tutan bu insan əməlləri və gördüyü xeyirxah işlərlə insanların yaddaşında silinməz izlər buraxmışdır.

Oğlu M.Osmanovun dediklərinə görə, İsmayıl Baba ilk dini təhsilini atası Məhəmməd kişidən, sonralar isə Molla Abdullahdan dərs almışdır. Yaşadığı ömür sovet hakimiyyəti illərinə təsadüf edən Molla İsmayıl Baba heç vaxt tutduğu yoldan ayrılmamış, bir gün belə namazını, orucunu buraxmamışdır. “Üzlər var ki, baxarkən Allahı xatırladır” ayəsindən hərəkətlə, İsmayıl babanın bu cür insanlardan olduğuna əsla şübhə etmərik. Onun övliya bir insan olduğu bilinməli, insanların qəlbində daim yaşamalıdır. Gözəl həyat sürmüş İsmayıl baba 2003 ildə 94 yaşında haqqın dərgahına köç etmişdir.

(1879, Şamaxı – ?) – din xadimi.

Məşhur din xadimlərindən biri də Molla Tapdıq olmuşdur. Molla Tapdıq 1879 ildə Şamaxı r-nunda anadan olmuşdur. O, M.Ə.Sabir, S.Ə.Şirvani kimi insanlardan dərs almışdır. Şamaxıda baş vermiş zəlzələdən sonra buraya gəlmiş və burada məskunlaşmışdır. Hacı Mehdi Axund Göyçayda axund olan dövrdə onun təhsilli olduğunu görür və onu Potu k. məscidinə imam təyin edir. O burada imamlıq etməklə bərabər, həm də məscidin hücrəsində insanlara dərs verir. Axund həbs olunana qədər həmin məsciddə imamlıq etmişdir.

O, 1939 ildə represiya qurbanı olaraq siyasi məhbus kimi həbs olunmuş, 15 il həbs cəzası almış və Qazax r-nuna sürgün edilmişdir. Sonrakı həyatı haqqında məlumat yoxdur.

Mənbə: İ.Musayev. “Göyçay rayonundakı dini abidələr və tarixi şəxsiyyətlər”, Bakı, “İpəkyolu“, 2014, s. 85.

Əfəndizadə Muxtar İsmayıl oğlu (1.1.1880, Ağdaş r-nunun Şәmsabad k. – 17.10.1975, Bakı ş.) – maarif xadimi, müәllim, şәrqşünas-tәrcümәçi.

Azәrb.-da milli azadlıq hәrәkatının fәal iştirakçısı. AXC Parlamentinin üzvü (1919). İlk tәhsilini atasından alıb, 9 il mәdrәsәdә, daha 9 il Ağdaş, Şәki, Quba, Bakı, Şamaxı alimlәrinin yanında tәhsilini davam etdirib. O, uşaqlar üçün yeni tәlim vә tәdris üsulu әsasında “Oxu” dәrsliyini hazırlayıb, “Kimsәsiz uşaqlar evi”, “Yaşlılar üçün kurs” (1906), “Darülirfan” mәktәbi (1906), qiraәtxana (1906), teatr (1908), “Sәadәt” adlı qız mәktәbi (1909) açıb.

Əfəndizadə Qazi Mahmud Abdulqədir oğlu (1842, Göyçay qəz. Məlikkənd k. – 1900, Tiflis ş.) – din xadimi, maarifçi.

Qazi Mahmud Əfəndi ilk təhsilini atası Abdulqədir Əfəndidən almışdır. Osmanlı dövlətində mükəmməl dini təhsil almışdır. Şamaxı quberniyasında müfti və qazi olmuşdur. Sonralar Tiflisə dəvət olunmuş, Zaqafqaziya Müsəlmanları İdarəsinin sünni icmasının qazisi vəzifəsinə təyin olunmuşdur. Qazi Mahmud Əfəndi maarifpərvər şəxs olmuşdur. Türk, ərəb, fars və rus dillərini mükəmməl bilən Qazi Mahmud Əfəndi Qori Müəllimlər Seminariyasında şəriət və tatar (Azərbaycan) dili müəllimi olmuşdur. Onun sənədləri Gürcüstan Dövlət arxivində saxlanılır.