XIX əsrin son rübündə Azərb.-da kəndli hərəkatının ən geniş yayılmış forması qaçaq hərəkatı idi. Azərb.-da milli müstəmləkə zülmünə qarşı mübarizədə qaçaq hərəkatının böyük əhəmiyyəti olmuşdu.

Qaçaq hərəkatı Göyçay qəz.-nı da bürümüşdü. Bu hərəkatın məşhur nümayəndələrindən biri olan Qaçaq Zahid bu ərazilərdə mübarizə aparmışdır. XIX əsrin 70-80 illərində mülkədar malikanələrinin yandırılması Göyçay qəz.-da da kütləvi hal almışdır.

Mənbə: N.Tapdıqoğlu. “Zərdab ensiklopediyası”. Bakı, “Gənclik ”, 2009, s. 82.

(14.12.2001, Göyçay r-nunun İkinci Ərəbcəbirli k. – 23.10.2020, Füzuli r-nu) – Vətən müharibəsi şəhidi.

8.1.2020 il tarixdə həqiqi hərbi xidmətə çağrılıb. 23 oktyabr 2020 il tarixdə şəhid olub. Doğulduğu k.-də dəfn edilib. Ölümündən sonra Azərb. Resp. Prezidentinin sərəncamı ilə “Vətən uğrunda” (15.12.2020), “Cəbrayılın azad olunmasına görə” (24.6.2021), “Qubadlının azad olunmasına görə” (24.6.2021) və “Cəsur döyüşçü” (24.6.2021) medalları ilə təltif edilmişdir.

Mənbə: Azərbaycan Respublikası Səfərbərlik və Hərbi Xidmətə Çağırış üzrə Dövlət Xidməti Göyçay rayon şöbəsi.

(1919, Göyçay ş. – ?) – Böyük Vətən müharibəsi iştirakçısı. İtkin düşüb.

Cəbhədə göstərdiyi igidliklərə görə I dərəcəli “Vətən müharibəsi” ordeni ilə təltif edilib.

Mənbə: Zülfüqarlı M., “Göyçay tarixi”, Bakı, 2022, s. 207.

Qafarov İlqar Saab oğlu (22.7.1978, Göyçay r-nu, Bığır k.) – hərbi təyyarəçi, general-mayor.

1984-94 illərdə Göyçay r-nu Bığır kəndinin 1 nömrəli Əli Əfəndi adına tam orta məktəbində təhsil alıb. 1994 ildə Türkiyə Resp.-nın Ali Hərbi Təyyarəçilik Məktəbinə daxil olub və 1998 ildə təyyarəçi və Endüstrü mühəndisi ixtisası üzrə bitirib.

Macarıstan Resp.-nın Budapeşt ş.-də, Amerika Birləşmiş Ştatlarının San-Antonio və Vaşinqton ş.-rində və Türkiyə Resp.-da təkmilləşdirmə kurslarında iştirak edib.

(6.8.1996, Göyçay r-nunun Yalman k. – 8.10.2020, Füzuli r-nu) – Vətən müharibəsi şəhidi.

Həqiqi hərbi xidmətini bitirdikdən sonra 24.2.2017 il tarixdə N saylı hərbi hissədə gizir vəzifəsində xidmətə başlayıb. 8 oktyabr 2020 il tarixdə şəhid olub. Doğulduğu k.-də dəfn edilib.

Ölümündən sonra Azərb. Resp. Prezidentinin sərəncamı ilə “Vətən uğrunda” (15.12.2020) və “Cəbrayılın azad olunmasına görə” (22.12.2020) medalları ilə təltif edilib.

Mənbə: Azərbaycan Respublikası Səfərbərlik və Hərbi Xidmətə Çağırış üzrə Dövlət Xidməti Göyçay rayon şöbəsi.

(1921, Göyçay qəz. Potu k. – 19.2.1996 Göyçay r-nu) – Böyük Vətən müharibəsi iştirakçısı

Orta təhsilini əla qiymətlərlə bitirərək, Göyçay r-n Pedaqoji Texnikumuna daxil olub. Texnikumu bitirdikdən sonra, 1940-41 illərdə İsmayıllı r-nunun Leninqrad natamam orta məktəbində müəllim kimi fəaliyyətə başlayıb. ll Dünya Müharibəsinin başlaması ilə 1941 ildə Qızıl Ordu sıralarına çağrılıb. 1941-1943-cü illərdə Ukraynada və Stalinqradda gedən döyüşlərdə iştirak edib, ağır yaralanıb, l qrup əlil olaraq ordu sıralarından təxris olunub. Döyüşdə göstərdiyi şücaət və qəhrəmanlığa görə orden və medallarla təltif olunub.

Azərb.-ın istiqlalı uğrunda mübarizə aparmış siyasi partiyalardan biri.

Türkçülük və türk xalqlarının birliyi ideyasının təsiri altında yaranıb (1918). Azərbaycanlıların və başqa türk xalqlarının Türkiyənin başçılığı ilə vahid türk dövləti halında birləşdirilməsi ideyasını təbliğ edirdi. Türkiyədəki “İttihad və tərəqqi” Partiyasının təsiri altında meydana gəlmişdir. Uzun müddət gizli fəaliyyət göstərmiş, 1918 ildən Qafqaz İttihad və Tərəqqi Firqəsi proqramının üz qabığı açıq işə keçmişdi. Respublika Dövlət Arxivində Qafqaz İttihad və Tərəqqi Firqəsinin proqramı mühafizə edilir. Həmin sənəd Bakıda Əbuzər Orucovun elektrik mətbəəsində nəfis şəkildə “Haqq verilməz, alınar!” çağırışı ilə çap olunmuşdur. Proqramın üzərində onun çap tarixi göstərilməsə də, mətndən aydın olur ki, o, 1918 ildə nəşr edilmişdir. Qafqaz İttihad və Tərəqqi Firqəsinin yerlərdə də gizli şöbələri yaradılmışdır.

Əfəndizadə Qafur Sədrəddin oğlu (22.5.1888, Göyçay qəz. Potu k. – 28.1.1944, Cizak vilayətində) – Azərb.-ın maarif xadimi, pedaqoq, yazıçı, AYB-nin üzvü (1934).

İlk təhsilini Potuda, dövrünün tanınmış ziyalılarından olan, Sədi Salis təxəllüsü ilə şeirlər yazan atası Sədrəddin Əfəndinin xüsusi məktəbində (1896–1905) almış, sonra Göyçay ş.-də İbrahim Həqqinin yeni üsul məktəbində (1905-08) oxumuşdur.

Ziyarətgah Göyçay r-nunun Xəlitli k.-dədir və övliya Məhəmməd babanın adı ilə bağlıdır. Qara Molla babanın əsl adı Məhəmməddir. Onun yaşadığı dövr XVIII əsrin sonu – XIX əsrin əvvəllərinə təsadüf edir. Onlar bu ərazilərə Şamdan gəlmişlər. Bunlardan sadəcə ikisi yaddaşlarda qalmaqdadır – Hacı Əfəndi və Məhəmməd baba. Bunlar ilk dəfə indiki Hacıağabəyli k.-i ərazisində olan Qarağac piri sayılan ərazidə məskunlaşmışlar. Daha sonra isə Hacı Əfəndi Yeniarx k.-ində, Qara Molla baba isə Xəlitli k.-ində məskunlaşmışdır.

oyk., mür. Azərb. Resp. Göyçay r-nunun Şəhadət i.ə.v.-də kənd. Şirvan düzündədir. Əsli Kürd-Qarabağlar olmuşdur. XIX əsrin ortalarında Gəncə qəz.-da yaşamış qarabağlar tayfasından on bir ailənin Göyçay qəz.-na gələrək məskunlaşması nəticəsində yaranmışdır.

Mənbə: “Azərbaycan toponimlərinin ensiklopedik lüğəti”. 2 cild, Bakı, “Şərq-Qərb”, 2007, s.18.