– qәbir formalarından biri. E.ә 3 әsr – eramızın 1 әsrindә Azәrb.-da, әsasәn, Qәbәlә, İsmayıllı, Göyçay, Ucar r-nları әrazisindә (Göyçay hövzәsindә, habelә Türyançay vә Girdimançay hövzәlәrindә) yayılmışdır. Arxeoloji qazıntılar zamanı qәdim Albaniya (Qafqaz) әrazisindә qәbir tipli gil tәknә formalı saxsı tabutlar aşkar edilmişdir. Gil tabutlar tәknә vә ya vanna formasında olduğundan elmi әdәbiyyatda çox vaxt “gil sarkofaq” da adlanır. G.t.q.-lәrә Mollaisaqlı k. (İsmayıllı r-nu) yaxınlığında daha çox tәsadüf edilmişdir. İrihәcmli G.t.q.-lәr (tәqr. 1,5×0,5×0,3 m) arakәsmәli formada hazırlanmış vә yan divarların dibәyaxın hissәsindә deşik açılmışdı. Ölülәr bükülü vәziyyәtdә (kişilәr sol, qadınlar isә sağ böyrü üstә) dәfn olunmuşdular. Dәfn lәvazimatı (saxsı qablar, bәzәk әşyaları vә s.) әsasәn tabutdan kәnarda qoyulmuşdur. G.t.q.-inә oxşar qәbirlәr Persepol, Suz, Mesopotamiya vә Orta Asiyada da aşkar edilmişdir.

Əd.: http://ensiklopediya.gov.az/az/terms/22721/cild/21

hidr., mür. Uzunluğu 115 km-dir. Qəbələ, İsmayıllı, Göyçay, Ucar r-nları ərazisində çay. Mənbəyini Baş Qafqaz silsiləsinin c. yamacından (1980 m. yüksəklikdən) alır, Qarasu bataqlığına tökülür. Başlıca qolları sağdan Qalacıq, Vəndam, soldan isə Əyriçaydır. Yuxarı axarında dar dərələrdən axır. Şırvan düzünə çıxdıqdan sonra bir çox qollara ayılır. Göyçay şəhəri bu çayın suyu llə təchiz olunur. Çayın üzərində SES tikilmışdir. Çayın adı yuxarı axınında suyunun göyümtül rəngə çalması ilə əlaqədardır. 

Əd.: “Azərbaycan toponimlərinin ensiklopedik lüğəti”, 1 cild, Bakı, “Şərq-Qərb”, 2007, s.207

https://gsaz.az/articles/view/108/Azarbaycanin-chaylari

Bakı quberniyası tərkibində inzibati-ərazi vahidi. Göyçay qəzası Zaqafqaziya və Qafqaz diyarının idarəçiliyində dəyişikliklər haqqında 1867-ci il 9 dekabr tarixli çar fərmanı əsasında yaradılmışdı. Göyçay qəzasının mərkəzi Göyçay yaşayış məntəqəsi idi. Qəza idarə sistemi mövcud idi, qəzanın idarəetmə idarəsi isə 5 evdən və 69 nəfər əhalidən ibarət olan Göyçay poçt məntəqəsində yerləşirdi.

Yaranma tarixi – 08.08.1930

Ərazisi – 0,74 min kv. Km

Əhalinin sayı – 121,7 min nəfər (1 yanvar, 2020-cı il)

Əhalinin sıxlığı – 1 kv. Km 164 nəfər (1 yanvar 2020-cı il)

Şəhər – 1

Kəndlərin sayı – 55

Göyçay rayonu ilə Bakı arasında olan məsafə – 226 km

Göyçay rayon Tarix-Diyarşünaslıq muzeyi 1984-cü ildən fəaliyyət göstərir.Hal-hazırda GTDM-də 6600-dən artıq eksponat mühafizə olunur. Onlardan 2500-dən artıq eksponat ekspozisiyada nümayiş etdirilir. Muzeydə tarixən qədim, dərin məzmunlu, təhlilə ehtiyacı olan eksponatlarla yanaşı, müasir tarixə malik əşyalar da nümayiş etdirilir. Hər il minlərlə tamaşaçı muzeydə ekskursiyada olur.   GTDM kütləvi tədbirlərin həyata keçirilməsində də fəal iştirak edir. Muzeydə keçirilən bütün tədbirlərin əsas iştirakçıları məktəblilərdən ibarətdir. Muzeylər xalqımızın bütün dövrlərə aid sərvətlərini əyani şəkildə nümayiş etdirən,təbliği ilə məşğul olan elmi- tədqiqat müəssisəsi, mədəniyyət mərkəzidir.

Əd.: Göyçay rayon Mərkəzləşdirilmiş Kitabxana Sistemi // http://goychay.cls.az/more/text/21291

Şamaxı, İsmayıllı və Göyçay rayonlarında, orta dağ qurşağında, meşə və kolluqların tərkibində yayılıb. Nadir və nəsli kəsilməkdə olan bitkidir.

1919 ildə Xalq Maarifi Nazirliyi Göyçay şəhərində realnı məktəb, Bakıda qız, Nuxada kişi və qız, Şuşada kişi məktəb və seminariyaları açmaq barədə Azərbaycan Parlamentinə qərar layihələri təqdim etdi. Parlament respublikanın imkanlarını nəzərə alaraq, onlardan ancaq birini həyata keçirdi. 1919 ildə Göyçayda realnı məktəb açmaq haqqında qanun layihəsi təsdiq olundu.

Əd.: Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Ensiklopediyası, I cild, Bakı, “Lider Nəşriyyat”, 2004, s 79

Rayonun coğrafi şəraiti, ərazinin bir hissəsinin yarımsəhrada, bir hissəsinin dağətəyində yerləşməsi iqlimdə təsirini göstərmişdir. Buda özünə məxsus xüsusiyyətlər yaradır.

Azərbaycanın görkəmli şairi və jurnalisti, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü İbrahim Göyçaylı (Əsgərov İbrahim Məmməd oğlu) 1936-cı il noyabrın 12-də Göyçay rayonunun Alıkənd kəndində anadan olub.

Görkəmli alim, Azərbaycanda ekoloji təhsilin yaradıcılarından biri, coğrafiya elmləri doktoru, professor, Azərbaycan Respublikasının Əməkdar müəllimi, “Şöhrət” ordeni laureatı Şövqi Yusifziya oğlu Göyçaylı 20 may 1935-ci ildə Göyçay şəhərində ziyalı ailəsində anadan olmuşdur.