Albaniyanın (Qafqaz) siyasi vә iqtisadi hәyatında mühüm rol oynamış keçid. “Əlvandәrә yolu” vә ya “Əlvandәrә” adı ilә tanınan Əlvan keçidi qәdim Qәbәlәnin c.-ş.-indә, Türyançay dәrәsi ilә Göyçay dәrәsi arasında yerlәşir. Uz. tәqr. 15 km, eni isә 1 km-dәn azdır. Əlvan keçidi Göyçay ş.-nin şm.-ından başlayıb Qaş düzündә qurtarır. Əlvan keçidindә orta әsrlәrdә müdafiә mәqsәdilә qala vә gözәtçi mәntәqәsi tikilmişdi.
Rayonda yaşamış islam alimlərindən, tarixi şəxsiyyətlərdən miras olaraq qalan bəzi əlyazmalar və başqa bu kimi əsərlərin çoxu mənfur islam düşmənləri tərəfindən yandırılmış, qarət edilmişdir. Bunlardan yalnız Tarix Diyarşünaslıq Muzeyində bir əlyazma Quran, fars dilində yazılmış iki əlyazma əsər və Hacı Ruslan Məmmədovun şəxsi kitabxanasında saxlanılan digər əlyazmalar salamat qalmaqdadır.
Hacı Ruslan Məmmədovun şəxsi kitabxanasında saxlanılan əlyazma əsərlərdən bir neçəsi şəxsiyyətlər bölümündə əsərin aid olduğu şəxsiyyətin həyatına aid məlumatda qeyd edilmişdir.
(1887, Göyçаy qəz. Qаrаməryəm k. – 12.11.1944) – Böyük Vətən müharibəsi iştirakçısı.
1941 ildə İsmayıllı RHK.-dаn оrduyа çаğırılmışdır. Sıravi əsgər. 1-ci əlahiddə desant qırıcı təyyarələri əlеyhinə diviziyada xidmət edib. Lаtviya Rеsp.-dа dəfn еdilib.
Mənbə: Azərbaycan Respublikası Xatirə kitabı. 20 cilddə, IV cild, Bakı, 2004, s. 211.
(23.8.1976, Göyçay r-nunun Qarayazı k. – 15.8.1996, Tərtər r-nu) – Birinci Qarabağ müharibəsi şəhidi.
10.10.1994 ildə əsgər rütbəsində hərbi xidmətə çağırılıb, 15.8.1996 ildə şəhid olub, Doğulduğu k.-də dəfn edilib.
Mənbə: Azərbaycan Respublikası Səfərbərlik və Hərbi Xidmətə Çağırış üzrə Dövlət Xidməti Göyçay rayon şöbəsi.
(20.3.1974, Göyçay r-nunun Qarayazı k. – 4.1.1994, Ağdərə r-nu) – Birinci Qarabağ müharibəsi şəhidi.
Kənd orta məktəbində səkkizinci sinfi bitirdikdən sonra Qaraməryəm k. 179 saylı Texniki Peşə Məktəbində sürücülük peşəsinə yiyələnib. 1992 ilin avqustunda hərbi xidmətə çağırılıb. 1993 ilin aprelində isə döyüş bölgəsinə yollanıb. Ağdərə uğrunda gedən döyüşlərdə, Füzuli və Daşaltı əməliyyatlarında fəal iştirak edib. 1994 ilin yanvarında ağır döyüşlərdə qəhrəmancasına şəhid olub və doğulduğu kənddə dəfn olunub.
Mənbə: Azərbaycan Respublikası Səfərbərlik və Hərbi Xidmətə Çağırış üzrə Dövlət Xidməti Göyçay rayon şöbəsi.
oyk., mür. Azәrb. Resp. Göyçay r-nunun eyniadlı kәndi әrazisindә orta әsrlәrә aid yaşayış yeri. Göyçay r-nunun Şəhadət i.ə.v.-də kənd. Şirvan düzündədir. Kənd orta əsrlərdə ərəb mənşəli ailələrin məskunlaşması nəticəsində yaranmışdır. Etnotoponimdir. 1973 ildә tәsәrrüfat işlәri görülәrkәn Ə.-dәn IV–VIII әsrlәrә aid küp qәbirlәr aşkar edilmişdir. Qәbirlәrdәn mis, tunc, gümüş vә qızıldan hazırlanmış, üzәrindә bolluq rәmzi olan ilan simvollu sinә bәzәklәri, bilәrziklәr, üzüklәr, sırğalar, muncuqlar, müxtәlif formalı şüşә qablar tapılmışdır. Materialların әksәriyyәti yerli istehsal mәhsuludur. Ə.-nin q.-indә aşkar olunmuş sonrakı dövrlәrә aid qәbirlәrdәn isә Tәbriz vә Tiflisdә zәrb edilmiş (XIII әsr) Hülaku sikkәlәri tapılmışdır.
Mənbə: “Azərbaycan toponimlərinin ensiklopedik lüğəti”. I cild, Bakı, “Şərq-Qərb”, 2007, s.185
Vaxtilə Ərəbcəbirli k.-də qədim məscid olmuşdur. Bu məscid indiki r-n 9 saylı məktəbin ərazisində yerləşirdi. İkinci Dünya müharibəsindən əvvəl məscid 4 otaqlı məktəb edildi. Hal-hazırda k.-də yeni bir məscid fəaliyyət göstərir. Məscid 2000 ildə Asiya Müsəlmanları Komitəsi tərəfindən təsis edilmişdir.
Ərəblərin Azərb.-na və Arrana köçürülməsi Ərəb xilafəti yarandıqdan sonra, islam dinini yaymaq məqsədilə müxtəlif istiqamətlərdə yürüşlərə başladı. Sasaniləri məğlub etdikdən sonra Cənubi Azərb. ərazisi işğal edilsə də, Göyçay ərazisinin daxil olduğu Girdiman dövləti özünün görkəmli sərkərdəsi Çavanşirin uzaqgörən siyasəti nəticəsində 680 ilə qədər dövlət müstəqilliyini qoruyub saxlaya bildi. Bizans dövlətinin tərəfdarları tərəfindən Cavanşirin sui-qəsd nəticəsində öldürülməsi vəziyyəti dəyişdi. Şimali Azərb. Ərəb, Xəzər və Bizans dövlətləri arasında savaş meydanına çevrildi. Ərəblərin qələbəsi nəticəsində 705 ildə Azərb. ərazisi tamamilə xilafətin tərkibinə qatıldı.
oyk., sadə. Azәrb. Resp. Göyçay r-nunun Mallı-Şıxlı ә.d.-ndә kәnd. R-n mәrkәzindәn 9 km c.-q.-dә, Şirvan düzündәdir. Əh. 312 (2015); heyvandarlıq vә әkinçiliklә mәşğuldur. İbtidai mәktәb, tibb mәntәqәsi var.
Mənbə: “Azərbaycan toponimlərinin ensiklopedik lüğəti”. I cild, Bakı, “Şərq-Qərb”, 2007, s.186.
http://ensiklopediya.gov.az/az/terms/19358/cild/20
(27.10.1973, Göyçay r-nunun İnçə k. – 9.7.1992, Kəlbəcər r-nun Umudlu k.) – Birinci Qarabağ müharibəsi şəhidi.
Orta məktəbi bitirdikdən sonra Mingəçevir ş. sürücülük kursunda oxuyub. 1992 ilin martında hərbi xidmətə yola düşüb. Bir neçə aydan sonra döyüş bölgəsinə göndərilib. Kəlbəcərin Umudlu k.-də gedən qanlı döyüşlərin birində şəhid olub və doğma kəndində torpağa tapşırılıb.
Mənbə: Azərbaycan Respublikası Səfərbərlik və Hərbi Xidmətə Çağırış üzrə Dövlət Xidməti Göyçay rayon şöbəsi.
